Uncategorized

Voor veel vrouwen zijn spiraaltjes een populair en doeltreffend anticonceptiemiddel. Hoewel veilig en betrouwbaar, kan het gebeuren dat een spiraaltje niet meer op de juiste plaats zit. Aan welke symptomen merk je dat een spiraal verkeerd zit? Hoe vaak gebeurt dit? Je leest er alles over in deze blog.

Er bestaat een kleine kans dat een spiraaltje verkeerd komt te zitten na de plaatsing. Gelukkig gebeurt dit niet vaak en in de meeste gevallen blijven de spiraaltjes op de juiste plaats zitten. Slechts 2-5% van alle geplaatste spiralen zakt uit. De kans dat dit gebeurt is het grootst na de eerste menstruatie na de plaatsing. Dat is meteen de reden waarom er na 6 weken een nacontrole ingepland wordt. Je arts checkt dan met behulp van een speculum of een vaginale echo of het spiraaltje nog goed zit.

Een spiraaltje kan niet goed zitten zonder dat je klachten ervaart: het is best lastig om dit zelf te herkennen. Onderstaande symptomen kunnen erop wijzen dat het spiraal niet meer op de juiste plaats zit. Twijfel je of jouw spiraaltje nog goed zit, neem dan contact op met je arts.

Een van de meest voorkomende symptomen dat een spiraal verkeerd zit, is abnormaal bloedverlies. Dat kan gaan van een hevigere menstruatie tot onregelmatig tussentijds bloedverlies tussen menstruaties. Als je plots sterke schommelingen in je bloedingspatroon waarneemt na de plaatsing van een spiraaltje, is het aangewezen om dit met je zorgverlener te bespreken. Opgelet: geef je lichaam ook enkele maanden tijd om te wennen aan het spiraaltje. De eerste 3-6 maanden kan je last hebben van meer en onregelmatiger bloedverlies.

De eerste maanden na de plaatsing, kan je krampen ervaren omdat je lichaam nog aan het spiraaltje moet wennen. Als de krampen echter aanhouden of je hebt last van onverklaarbare pijn, kan dat erop wijzen dat het spiraaltje niet goed zit. Raadpleeg je arts als de pijn ondraaglijk wordt of blijft aanhouden.

Normaal gezien mag het spiraaltje niet voelbaar zijn voor jou of je partner. Als een van jullie dit toch voelt, kan dat een teken zijn dat het verschoven is. Dit kan je het gevoel geven alsof er een luciferstokje uit je baarmoedermond hangt. De draadjes van het spiraaltje kan je doorgaans wel voelen. Die krullen zich doorgaans in de dagen na inbrenging om de baarmoedermond heen. Contacteer je arts als je de draadjes aanvankelijk wel en daarna niet meer voelt.

Spiraaltjes zijn uiterst doeltreffende anticonceptiemiddelen, maar toch blijft er steeds nog een klein risico op zwangerschap. Als je reden hebt om te twijfelen of je mogelijk zwanger bent en je ervaart symptomen die kunnen wijzen op een niet goed zittend spiraaltje, doe dan een zwangerschapstest.

Het goede nieuws is dat spiraaltjes doorgaans uiterst veilig en doeltreffend zijn. Het is natuurlijk belangrijk aandachtig te zijn voor signalen die erop wijzen dat een spiraaltje niet (meer) goed zit. Mocht je last hebben van een van bovenstaande symptomen of je maakt je zorgen, contacteer dan je arts. Gelukkig is de kans dat een spiraaltje uitzakt relatief klein en gaat het meestal gewoon goed.

Bronnen:

• Bijsluiter en informatiefolder Flexi-T
• NHG-Standaard Anticonceptie (2020)
• Thuisarts.nl

De VRT schrijft dat abortusklinieken een verschuiving zien in het gebruik van anticonceptie: de pil lijkt op haar retour en daar hebben social media iets mee te maken. De Tijd bericht dat Belgische apotheken de verkoopcijfers van de pil zien dalen en in het vierjaarlijks Europees gezondheidsonderzoek van de Universiteit Gent zien we het gebruik van de anticonceptiepil door jongeren afnemen. Ook in Nederland ontvouwt zich deze ontwikkeling en concluderen onderzoekers van de Amsterdamse Universiteit op Lowlands dat de pil en het condoom ‘uit’ zijn terwijl natuurlijke anticonceptie in is. Maar liefst 14% van de Nederlandse vrouwen tussen 18 en 29 jaar maken gebruik van natuurlijke methoden om zwangerschap te voorkomen, zo blijkt uit recent onderzoek van Rutgers. Het NHG waarschuwt zorgverleners inmiddels voor deze trend.

Natuurlijke anticonceptie is gericht op het voorkomen van zwangerschap zonder het gebruik van hormonale middelen. Door inzicht te krijgen in de eigen menstruele cyclus worden vruchtbare dagen in kaart gebracht. Op de meest vruchtbare dagen vrijt men dan niet of met condoom. Deze methodes kennen een lange geschiedenis, maar verschijnen nu ook in de vorm van cycluscomputers en cyclusapps. Ze geven een duidelijk beeld van de vruchtbare dagen, maar dan vooral met als doel inzicht te krijgen in de eigen menstruatiecyclus of zwanger te worden. Als anticonceptiemiddel zijn ze in de praktijk heel wat minder betrouwbaar. Mede door de invloed van social media kiezen echter steeds meer (jonge) vrouwen voor deze methoden…

Experts en gynaecologen waarschuwen voor de nood aan discipline bij het toepassen van natuurlijke anticonceptiemethoden en randfactoren die de meetresultaten kunnen beïnvloeden. Tevens is een regelmatige cyclus eerder uitzondering dan regel: de cycli van één vrouw verschillen gemiddeld 4 tot 6 dagen en zo’n 10% van de vrouwen heeft de ovulatie buiten de veronderstelde vruchtbare periode. Daarnaast worden meisjes steeds vroeger seksueel actief en bij deze groep jonge vrouwen is een kalendermethode minder betrouwbaar omdat de menstruatiecyclus vaak nog niet regelmatig is.

Met een betrouwbaarheid van meer dan 99% blijft het koperspiraal de meest veilige hormoonvrije anticonceptiemethode, zo stelt het NHG. Na plaatsing van een koperspiraaltje, hoeft de vrouw gedurende vijf jaar niet meer aan anticonceptie te denken. Daarnaast bevat het spiraaltje geen hormonen en behoudt de vrouw haar eigen natuurlijke cyclus. De primaire werking van het koperspiraaltje is immers gericht op het stilleggen van de zaadellen waardoor ze de eicel niet kunnen bereiken.

Het is van belang dat vrouwen op basis van betrouwbare informatie kunnen kiezen voor de anticonceptiemethode die het best bij hen past. Artsen spelen hierin een primordiale rol. Het NHG reikt een mogelijke leidraad hierbij. Titus Health Care biedt zorgprofessionals daarnaast handige counselkaarten, informatiefolders en demonstratiematerialen.

Bronnen

Cauwenberghs, J. (2023, 8 juni). Sympto-thermale methode in opmars om de pil te vervangen: wat is het en is het betrouwbaar? VRT NWS. Geraadpleegd op 26 februari 2024.

De Afspraak (2024, 24 januari). Interview met Directeur Luna abortuscentra Carine Vrancken. VRT MAX. Geraadpleegd op 25 januari 2024.

Ersoy, S., & van Hulzen, D. (2023, 14 juli). Abortusklinieken zien vaker jonge vrouwen die anticonceptie wantrouwen. NOS Nieuws. Geraadpleegd op 15 januari 2024.

Hajo I. Wildschut, H. I. (2019). Gezondheidsapps voor natuurlijke anticonceptie: oude wijn in nieuwe zakken. Gebu, 53(6-7), 61-65.

Lamote, S. (2024, 26 januari). De pil verliest terrein, maar ontpillen met apps niet zonder risico. De Tijd. Geraadpleegd op 30 januari 2024.

Li, H., Gibson, E. A., Jukic, A. M. Z., Baird, D. D., Wilcox, A. J., Curry, C., Fischer-Colbrie, T., Onnela, J., Williams, M. A., Hauser, R., Coull, B. A., & Mahalingaiah, S. (2023). Menstrual cycle length variation by demographic characteristics from the Apple Women’s Health Study. Npj Digital Medicine, 6(1).

NHG. (2024, 5 februari). Counseling bij vragen bijwerkingen anticonceptie. Geraadpleegd op 6 februari 2024.

Studie Jongeren en Gezondheid. (2022). Factsheet seksuele gezondheid en relaties. Health Behaviour in School-aged Children. Geraadpleegd op 07 maart 2024.

Van de Pijl, M., De Graaf, H., Van Der Vlugt, I., & Rutgers. (2024). Het gebruik van natuurlijke methoden om een zwangerschap te voorkomen. Rutgers. Geraadpleegd op 12 februari 2024.

Van den Beukel, S. (2023, 28 augustus). De pil en het condoom zijn uit, ‘natuurlijke’ anticonceptie is in, zien UvA-onderzoekers op Lowlands. Folia. Geraadpleegd op 26 februari 2024.

Wilcox, A. J., Dunson, D. B., & Baird, D. D. (2000). The timing of the “fertile window” in the menstrual cycle: day specific estimates from a prospective study. The BMJ, 321(7271), 1259–1262.

Willems, A. (2024, 24 januari). Abortuscentra pleiten voor nieuwe abortuswet: “Geen betuttelende wachttijd en termijn optrekken”. VRT NWS. Geraadpleegd op 26 februari 2024.

Met een koperspiraaltje, zoals het Flexi-T spiraal, behoud je jouw natuurlijke cyclus. Maar hoe zat die ook alweer in elkaar? Waarom ben je soms in een opperbest humeur, actief en heb je meer zin in seks en soms helemaal niet? De menstruatiecyclus is het resultaat van een ingewikkeld samenspel tussen hormonen en organen. Het is niet meer dan logisch dat je jezelf soms afvraagt hoe het alweer precies zat. Je zou het kunnen vergelijken met hoe je je voelt doorheen de verschillende seizoenen van het jaar. Wat er iedere maand precies gebeurt met je lichaam lees je in deze blog!

Een menstruatiecyclus duurt gemiddeld 28 dagen. De eerste helft loopt van dag 1 tot dag 14 bij een gemiddelde cyclus, met dag 14 dan als de dag van je eisprong. In geval van een kortere of langere cyclus, is de eerste helft korter of langer. Heb je bijvoorbeeld een cyclus van 32 dagen, dan heb jij je eisprong ‘later’ in de cyclus. Je kan twee fases onderscheiden in de eerste helft van je cyclus: je menstruatie en de folliculaire fase.

‘Winter is coming’, met andere woorden: je bent ongesteld. De start van je menstruatie is meteen ook dag 1 van je cyclus. Tijdens je menstruatie zijn de hormoonlevels van progesteron en oestrogeen laag, waardoor het baarmoederslijmvlies wordt afgebroken in deze periode. Je bent doorgaans wat prikkelbaar en hebt minder energie. Bij sommige vrouwen gaat dit ook gepaard met lichamelijke ongemakken: krampen in de baarmoeder, rugpijn of een opgeblazen gevoel.

Na de winter, is er gelukkig de lente; celebrate spring! Nieuwe eitjes (follikels) gaan rijpen in je eierstokken tijdens de folliculaire fase van je menstruatiecyclus. De rijping gebeurt doordat de hypofyse (een kleine klier in je hersenen) follikelstimulerend hormoon (FSH) naar je eierstokken stuurt. Je oestrogeen stijgt en dat kun je merken: je krijgt terug meer energie! Naar het einde van deze folliculaire fase merk je dat je libido toeneemt, tijd om de bloemetjes buiten te zetten…

De eisprong markeert het begin van de tweede helft van je menstruatiecyclus. De eisprong gebeurt steeds 14 dagen vóór je menstruatie. Net als de eerste helft van je cyclus, kan je ook dit deel van je cyclus onderverdelen in twee fases: de ovulatie en de luteale fase.

’It feels like summer’! Je bent vruchtbaar in deze fase van je menstruatiecyclus. Je voelt je vaak uitstekend, bruist van de energie en je libido is hoog. De hormonen FSH en oestrogeen bereiken hun hoogtepunt, terwijl de hypofyse vanuit je hersenen luteïniserend hormoon (LH) gaat produceren. Die laatste zorgt voor de LH-piek, waarna een eicel vrijkomt. Die eicel komt meteen in de eileider terecht en kan dan bevrucht worden. Aangezien zaadcellen tot 5 dagen lang kunnen overleven in het lichaam van de vrouw, kan je ook zwanger worden als je seksueel contact hebt kort voordat je eisprong plaatsvindt!

Het begint te druppelen en de blaadjes vallen van de bomen; ‘autumn is here’. Het hormoon progesteron gaat in deze fase eerst stijgen, maar dan terug dalen als je niet zwanger bent. Hoe lager de hoeveelheid progesteron in je lichaam, hoe meer last je kan krijgen van klachten. Denk daarbij aan minder energie, stemmingswisselingen, hoofdpijn en gevoeligere borsten. Dat verklaart meteen waarom je soms niet echt veel zin hebt in intensief sporten. Je lichaam maakt zich opnieuw klaar voor je menstruatie. Wanneer je ongesteld wordt, is dat opnieuw dag 1 van een nieuwe cyclus.