Koperspiraal betrouwbare hormoonvrije anticonceptie
Vraag naar hormoonvrije anticonceptie neemt toe: koperspiraal als betrouwbaar antwoord
De VRT schrijft dat abortusklinieken een verschuiving zien in het gebruik van anticonceptie: de pil lijkt op haar retour en daar hebben social media iets mee te maken. De Tijd bericht dat Belgische apotheken de verkoopcijfers van de pil zien dalen en in het vierjaarlijks Europees gezondheidsonderzoek van de Universiteit Gent zien we het gebruik van de anticonceptiepil door jongeren afnemen. Ook in Nederland ontvouwt zich deze ontwikkeling en concluderen onderzoekers van de Amsterdamse Universiteit op Lowlands dat de pil en het condoom ‘uit’ zijn terwijl natuurlijke anticonceptie in is. Maar liefst 14% van de Nederlandse vrouwen tussen 18 en 29 jaar maken gebruik van natuurlijke methoden om zwangerschap te voorkomen, zo blijkt uit recent onderzoek van Rutgers. Het NHG waarschuwt zorgverleners inmiddels voor deze trend.
Natuurlijke anticonceptiemethoden
Natuurlijke anticonceptie is gericht op het voorkomen van zwangerschap zonder het gebruik van hormonale middelen. Door inzicht te krijgen in de eigen menstruele cyclus worden vruchtbare dagen in kaart gebracht. Op de meest vruchtbare dagen vrijt men dan niet of met condoom. Deze methodes kennen een lange geschiedenis, maar verschijnen nu ook in de vorm van cycluscomputers en cyclusapps. Ze geven een duidelijk beeld van de vruchtbare dagen, maar dan vooral met als doel inzicht te krijgen in de eigen menstruatiecyclus of zwanger te worden. Als anticonceptiemiddel zijn ze in de praktijk heel wat minder betrouwbaar. Mede door de invloed van social media kiezen echter steeds meer (jonge) vrouwen voor deze methoden…
Enige betrouwbare hormoonvrije methode: het koperspiraal
Experts en gynaecologen waarschuwen voor de nood aan discipline bij het toepassen van natuurlijke anticonceptiemethoden en randfactoren die de meetresultaten kunnen beïnvloeden. Tevens is een regelmatige cyclus eerder uitzondering dan regel: de cycli van één vrouw verschillen gemiddeld 4 tot 6 dagen en zo’n 10% van de vrouwen heeft de ovulatie buiten de veronderstelde vruchtbare periode. Daarnaast worden meisjes steeds vroeger seksueel actief en bij deze groep jonge vrouwen is een kalendermethode minder betrouwbaar omdat de menstruatiecyclus vaak nog niet regelmatig is.
Met een betrouwbaarheid van meer dan 99% blijft het koperspiraal de meest veilige hormoonvrije anticonceptiemethode, zo stelt het NHG. Na plaatsing van een koperspiraaltje, hoeft de vrouw gedurende vijf jaar niet meer aan anticonceptie te denken. Daarnaast bevat het spiraaltje geen hormonen en behoudt de vrouw haar eigen natuurlijke cyclus. De primaire werking van het koperspiraaltje is immers gericht op het stilleggen van de zaadellen waardoor ze de eicel niet kunnen bereiken.
Sleutelrol voor zorgverleners
Het is van belang dat vrouwen op basis van betrouwbare informatie kunnen kiezen voor de anticonceptiemethode die het best bij hen past. Artsen spelen hierin een primordiale rol. Het NHG reikt een mogelijke leidraad hierbij. Titus Health Care biedt zorgprofessionals daarnaast handige counselkaarten, informatiefolders en demonstratiematerialen.
Bronnen
Cauwenberghs, J. (2023, 8 juni). Sympto-thermale methode in opmars om de pil te vervangen: wat is het en is het betrouwbaar? VRT NWS. Geraadpleegd op 26 februari 2024.
De Afspraak (2024, 24 januari). Interview met Directeur Luna abortuscentra Carine Vrancken. VRT MAX. Geraadpleegd op 25 januari 2024.
Ersoy, S., & van Hulzen, D. (2023, 14 juli). Abortusklinieken zien vaker jonge vrouwen die anticonceptie wantrouwen. NOS Nieuws. Geraadpleegd op 15 januari 2024.
Hajo I. Wildschut, H. I. (2019). Gezondheidsapps voor natuurlijke anticonceptie: oude wijn in nieuwe zakken. Gebu, 53(6-7), 61-65.
Lamote, S. (2024, 26 januari). De pil verliest terrein, maar ontpillen met apps niet zonder risico. De Tijd. Geraadpleegd op 30 januari 2024.
Li, H., Gibson, E. A., Jukic, A. M. Z., Baird, D. D., Wilcox, A. J., Curry, C., Fischer-Colbrie, T., Onnela, J., Williams, M. A., Hauser, R., Coull, B. A., & Mahalingaiah, S. (2023). Menstrual cycle length variation by demographic characteristics from the Apple Women’s Health Study. Npj Digital Medicine, 6(1).
NHG. (2024, 5 februari). Counseling bij vragen bijwerkingen anticonceptie. Geraadpleegd op 6 februari 2024.
Studie Jongeren en Gezondheid. (2022). Factsheet seksuele gezondheid en relaties. Health Behaviour in School-aged Children. Geraadpleegd op 07 maart 2024.
Van de Pijl, M., De Graaf, H., Van Der Vlugt, I., & Rutgers. (2024). Het gebruik van natuurlijke methoden om een zwangerschap te voorkomen. Rutgers. Geraadpleegd op 12 februari 2024.
Van den Beukel, S. (2023, 28 augustus). De pil en het condoom zijn uit, ‘natuurlijke’ anticonceptie is in, zien UvA-onderzoekers op Lowlands. Folia. Geraadpleegd op 26 februari 2024.
Wilcox, A. J., Dunson, D. B., & Baird, D. D. (2000). The timing of the “fertile window” in the menstrual cycle: day specific estimates from a prospective study. The BMJ, 321(7271), 1259–1262.
Willems, A. (2024, 24 januari). Abortuscentra pleiten voor nieuwe abortuswet: “Geen betuttelende wachttijd en termijn optrekken”. VRT NWS. Geraadpleegd op 26 februari 2024.
